მშობლებმა უნდა იცოდნენ, რომ კოვიდ 19-ის მიმდინარეობა ბავშვთა ასაკში ძალიან ჰგავს სხვა ნებისმიერ ვირუსულ ინფექციას, მას არ აქვს სპეციფიკური გამოვლინენები; შესაბამისად, არსებული ეპიდემიოლოგიური სიტუაციიდან გამომდინარე, ცხელების ან ვირუსული ინფექციის ნებისმიერი ნიშნის არსებობისას, მნიშვნელოვანია ჩატარდეს ტესტირება კორონავირსზე, რაც დაავადების ადრეული დიაგნოსტიკის საშუალებას იძლევა. მოზრდილთა ასაკისთვის დამახასიათებელი  გემოს და სუნის დაკარგვა, რომელიც გარკვეულწილად კოვიდ 19-ის სპეციფიკურ სიმპტომს წარმოადგენდა, დელტა” შტამისთვის ნაკლებად არის დამახასიათებელი და ბავშვებში ძალზედ იშვიათია. პატარა პაციენტებში “დელტა” შტამით განპირობებული ინფექცია  უპირატესად ვლინდება ცხელებითა და ზედა სასუნთქი გზების დაზიანების ნიშნებით – ცხვირიდან გამონადენით და ყელის ძლიერი ტკივილით. შემთხვევათა ნაწილში შესაძლებელია გამოხატული იყოს თავის ტკივილი, დიარეა, გულისრევის შეგრძნება და ღებინება, ხველა და სუნთქვის გაძნელება. კორონავირუსული ინფექციის ნებისმიერი შტამის შემთხვევაში, დაავადების მძიმე მიმდინარეობა ბავშვებში შედარებით ნაკლებია, მოზრდილთა ასაკთან შედარებით. ეს “დელტა” შტამსაც ეხება. მართალია, ინფიცირების და ჰოსპიტალიზაციის მაჩვენებელი,  მოცემული შტამის შემთხვევაში, მკვეთრად გაიზარდა, თუმცა დაავადების უკიდურესად მძიმე ფორმები, მოზრდილთა ასაკთან შედარებით, ნაკლები სიხშირით ვლიდნება. დაავადების მძიმე მიმდინარეობის რისკი შედარებით მაღალია ახალშობილებსა და ჩვილებში და ბავშვებში მძიმე თანმხლები დაავადებებით, როგორციაა დიაბეტი, ბრონქული ასთმა, გულის თანდაყოლილი მანკი, იმუნოდეფიციტური მდგომარეობები, მძიმე ნევროლოგიური დარღვევები და სხვ. თუმცა ეს არ ნიშნავს, რომ ყველა შემთხვევაში, ასეთ პაციენტებს დაავადება მძიმე ფორმით გამოუვლინდებათ.

ინფიცირების შემთხვევაში, მეტად მნიშვნელოვანია ექიმის რეკომენდაციების გათვალისწინება და იმ საშიშროების ნიშნების ცოდნა, რომელიც შესაძლო გართულებებზე შეიძლება მიუთითებდეს და ექიმთან დაუყოვნებლივ მიმართვას საჭიროებდეს. ასეთ ნიშნებს მიეკუთვნება გამოხატული ძილიანობა, მივარდნა,  კრუნჩხვა, შეუპოვარი ღებინება, ცხელება, რომელიც არ ექვემდებარება სიცხის დამწევ მედიკამენტებს, შეუპოვარი ხველა და სუნთქვის გაძნელება, ხმაურიანი სუნთქვა, წლამდე ასაკში საკვების მიღების შემდგომ კი – სითხის მიღების შეუძლებლობა, შარდვის სიხშირის შემცირება. ამავე დროს, მშობლებმა უნდა იცოდნენ, რომ მწვავე პერიოდის დასრულების შემდეგ, შესაძლებელია შენარჩუნდეს და გახანგრძლივდეს რომელიმე სიმპტომი, როგორიცაა ადვილად დაღლა,  თავის ტკივილი, კუნთებისა და სახსრების ტკივილი, სუბფებრილიტეტი. კვლევებით დადგინდა, რომ შემთხვევათა ნაწილში ვლიდნება ყურადღების კონცენტრაციის დარღვევა, მეხსიერების დაქვეითება. ამავე დროს გამოვლინდა, რომ ბავშვთა ასაკში, კორონავირუსული ინფექციის გადატანის შემდეგ,  შესაძლებელია განვითარდეს გართულება – მულტისისტემური ანთებითი სინდრომის სახით. მოცემული სინდრომი  ძალზედ იშვიათი გართულებაა,  რომელიც ჩეულებრივ იწყება კოვიდის გადატანიდან 4-6 კვირაში და  მიმდინარეობს მაღალი  ცხელებით და 2 ან მეტი ორგანოს მწვავე ანთებითი დაიზანებით.

რა რეკომენდაციები უნდა გაითვალისწინოს მშობლებმა, თუ პატარას დაუდასტურდა კორონავირუსული ინფექცია?

პირველ რიგში, მნიშვნელოვანია სიმშვიდის შენარჩუნება, ექიმთან კონსულტაცია (თუნდაც სატელეფონო) და მისი რჩევების ზედმიწევნით გათალისწინება. ნებისმიერი ვირუსული, მათ შორის კი კორონავირუსული ინფექციის დროს, დიდი მნიშვნელობა ენიჭება სითხის ადეკვატური (შედარებით გაზრდილი) რაოდენობით მიწოდებას, განსაკუთრებით  თბილი სითხეების მიღებას (მაგ: ჩაი, მცენარეული ჩაი, ქათმის ბულიონი – ბავშვის ასაკის შესაბამისად), რაც ხელს უწყობს სასუნთქ გზებში დაგროვილი სეკრეტის გათხელებას, მის იოლად გამოდევნას სასუნთქი გზებიდან და ლორწოვანი გარსის ბარიერიული ფუნქციის აღდგენას.  ცხვირის სანაციის მიზნით მიზანშეწონილია ფიზიოლოგიური ხსნარის გამოყენება, რომელიც აუმჯობესებს ჰაერის გამავლობას; მცირე ასაკში, ეფექტის გასაძლიერებლად, შესაძებელია გამოყენებული იყოს ცხვირის ტუალეტი (გამოტუმბვა), ფიზიოლოგიური ხსნარის ჩაწვეთებიდან რამდენიმე წუთის შემდეგ.  სასუნთქი გზების ინფექციის დროს ასევე მნიშვნელოვანია ოთახის ჰაერის დატენიანება; დიარეისა და ღებინების შემთხვევაში აუცილებელია ორალური სარეჰიდრატაციო ხსნარის გამოყენება, რათა თავიდან იყოს აცილებული გაუწყლოების განვითარება.  მშობლებმა უნდა იცოდნენ, რომ ცხელებას გარკვეული დამცველობითი მოქმედება გააჩია, მომატებული ტემპერატურის ფონზე  უკეთ გამომუშავდება დამცველობითი ნივთიერებები, ამიტომ სიცხის დამწვეი მედიკამეტის გამოყენება მიზანშეწონილია მხოლოდ  მაღალი ცხელების შემთხვევაში.  არ არის მიზანშეწონილი ცხელების მქონე პატარას „ჩაფუთვნა“,  რაც აძნელებს სითბოს გაცემას და შესაბამისად ხელს უწყობს გადახურებას. მნიშვნელოვანია სუნთქვითი ვარჯიშებიც. შესაძლებელია გამოყენებული იყოს სიმპტომური საშუალებები, ტკივილდამაყუჩებლები.

ყელის ტკივილის შესამცირებლად შესაძლებელია:

ასაკის მიხედვით, ყელის დამარბილებელი საშუალებების გამოყენება. ამ მიზნით ერთ-ერთი მეტად ეფექტური და უსაფრთხო პრეპარატია ტანტუმ ვერდე – ანთების საწინააღმდეგო არასტეროიდულ პრეპარატი, რომელიც წარმოდგენილია როგორც სპრეის, ასევე სავლები ხსნარის სახით. პრეპარატი კარგად აღწევს პირის ღრუს,  ხახისა და ტონზილების  ანთებით ქსოვილში,  სწრაფად ხსნის ტკივილს, ამცირებს ლორწოავანი გარსის ანთებას და აღადგენს ლორწოვან გარსს. ტამტუმ ვერდე ეფექტურად გამოიყენება როგორც ზედა სასუნთქი გზების ინფექციის, ფარინგიტისა და ტონზილიტის დროს, ასევე პირის ღრუსა და ღრძილების დაავადებების შემთხვევაში. გამომდინარე იქიდან, რომ პრეპარატს გააჩნია მძლავრი ანტიანთებითი მოქმედება, ის თანაბრად ეფექტურია ზედა სასუნთქი გზების როგორც ვირუსული, ისე ბაქტერიული ინფექციით განპირობებული ანთების სამკურნალოდ.  ტანტუმ ვერდეს  სპრეი გამოიყენება  3 წლის ასაკის შემდეგ. სპრეის გამოყენება შესაძლებელეია ორსულობისა და ლაქტაციის პერიოდშიც. ტანტუმ ვერდე ეფექტური,  ევროპული ხარისხის, მაღალი უსაფრთხოების პროფილის მქონე პრეპარატია, რომელიც ტკივილის კუპირებასთან ერთად, ახდენს უშუალოდ ლორწოვანი გარისის ანთების შემცირებას.

მეტად მნიშვნელოვანია, მოზრდილი პოპულაციის ვაქციანცია. ყველა ადამიანს შესაძლებელია ჰქონდეს საკუტარი მოსაზრება იმუნიზაციის შესახებ. ვაქცინაციას, ძალზედ იშვიათ შემთხვევაში, შეიძლება ახლდეს გვერდითი მოვლენები, ვერ უზრუნველყოფდეს 100%-იან დაცვას ინფიცირებისგან, მაგრამ დღეისათის იგი წარმოადგენს ერთადერთ საშუალებას, რომელიც იცავს დაავადების მძიმე მიმდინარეობისა და სიკვდილისგან. ვაქცინირებული ადამიანი აგრეთვე ნაკლებად ავრცელებს ვირუსს. საზოგადოებამ უნდა გაააცნობიეროს,  რომ დღეს, ვაქცინაციის გარეშე, პანდემიის შეჩერება შეუძლებელია. ვაქცინაციასთან ერთად, მეტად მნიშვნელოვანია რეგულაციების დაცვა – სოციალური დისტანცია, ნიღბის გამოყენება, რაც საბოლოოდ მიგვიყვანს პანდემიის დასრულებამდე. საზოგადეობის თითოეული წვერი პასუხისმგებელია მისი და მისი გარშემომყოფების სიცოცხლესა და ჯანმრთელობაზე!

მაია ხერხეულიძე
მედიცინის აკადემიური დოქტორი, თსსუ მედიცინის ფაკულტეტის პედიატრიული დეპარტამენტის პროფესორი